تمهیدات قانونی برای بیکاری ناشی از حوادث پیش بینی نشده

به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم، یکی از مهم ترین حمایت‌های قانون کار از کارگران، مربوط به زمان وقوع حوادث پیش‌بینی نشده، مانند سیل، زلزله و آتش‌سوزی است. در این شرایط، بیشترِ کارگران شغل خود را از دست می‌دهند و به دلیل فقدان پشتوانه مالی مناسب، نیازمند حمایت هستند. از آن‌جا که حوادثی مانند آتش‌سوزی و فروریختن ساختمان مجتمع پلاسکو در تهران، ممکن است در هر نقطه از کشور و به هر علتی، اتفاق بیفتد، آگاهی کارگران از حمایت‌های قانونی، می‌تواند در ترمیم شرایط ناگوار پس از وقوع حادثه، برای کارگران، نقش مؤثری داشته باشد. به همین دلیل، در این نوشتار، به شرح نکاتی درباره حقوق کارگرانی که به علت حوادث پیش‌بینی نشده و از جمله آتش‌سوزی، شغل خود را از دست می‌دهند، می پردازیم.

نکته اول: شمول قانون کار و تأمین اجتماعی

مطابق ماده ۲ قانون کار، «کارگر از لحاظ این قانون کسی است که به هر عنوان، در مقابل دریافت حق‌السعی، اعم از مزد ، حقوق ، سهم سود و سایر مزایا به درخواست کارفرما کار می کند.» همچنین، بر اساس ماده ۴ قانون تأمین اجتماعی، «افرادی که به هر عنوان در مقابل دریافت مزد یا حقوق کار می‌کنند»، مشمول این قانون شمرده می‌شوند. بنابراین، در این امر که کارگران مراکز تجاری یا کارگاه‌های آسیب‌دیده از حوادث پیش‌بینی نشده‌ای مانند آتش‌‌سوزی ساختمان «پلاسکو»، مشمول قانون کار و تأمین‌اجتماعی هستند، تردیدی وجود ندارد. بدیهی است در صورتی که این افراد، به هر دلیل، توسط کارفرما بیمه نشده باشند، وی مسئول و ضامن خساراتی خواهد بود که به کارگران وارد شده است.

نکته دوم: تعلیق قراردادهای کار و نتایج آن

مطابق ماده ۷ قانون کار، قرارداد کار میان کارگر و کارفرما، می‌تواند به صورت کتبی یا شفاهی منعقد شود و این‌گونه نیست که کارفرمایی بتواند با استناد به امضا نشدن قرارداد میان او و کارگر، از زیر بار تکالیف قانونی خود شانه خالی کند. طبق ماده ۱۵ قانون کار، قرارداد میان کارگر و کارفرما، در صورت وقوع «حوادث غیرقابل پیش‌بینی»، به حالت «تعلیق» در خواهد آمد. معنای به حالت «تعلیق» درآمدن قرارداد کار، این است که از زمان وقوع حادثه غیرقابل پیش بینی، کارفرما درباره پرداخت دستمزد یا حق‌بیمه کارگر، مسئولیتی نخواهد داشت و شرایط به صورتی است که انگار قرارداد کاری وجود ندارد.

با این حال، به حالت تعلیق درآمدن قرارداد کار، حقوق کارگر را، پیش از وقوع حادثه غیرقابل پیش‌بینی، از بین نمی‌برد و کارفرما، موظف است نسبت به پرداخت حقوق و دستمزد پرداخت نشده کارگر، پیش از وقوع حادثه، اقدام کند. در صورت عدم اقدام یا استنکاف کارفرما از پرداخت حق و حقوق کارگر، به هر دلیلی، کارگر می‌تواند با طرح شکایت در شوراهای حل اختلاف، مطالبات مالی خود را از کارفرما، به صورت قانونی پیگیری کند. افزون بر این، به حالت تعلیق درآمدن قرارداد کار، به معنای فسخ آن نیست. براساس ماده ۳۰ قانون کار، «چنانچه کارگاه بر اثر قوه قهریه(زلزله، سیل و امثال این‌ها) و یا حوادث غیرقابل پیش‌بینی( جنگ و نظایر آن)، تعطیل گردد و کارگران آن بیکار شوند، پس از فعالیت مجدد کارگاه، کارفرما مکلف است کارگران بیکار شده را در همان واحد بازسازی شده و مشاغلی که در آن به وجود می‌آید، به کار اصلی بگمارد.» در صورت خودداری کارفرما از اجرای این ماده قانونی، کارگر می‌تواند برای احقاق حق خود از طریق مراجع ذی‌صلاح اقدام کند. به نظر می‌رسد در قراردادهای موقت کار، حق کارگر نسبت به اشتغال در کارگاه، به اندازه زمان باقی‌مانده از قراردادش قابل استیفا باشد.

نکته سوم: مفهوم «حوادث ناشی از کار»

مطابق ماده ۶۰ قانون تأمین اجتماعی، «حوادث ناشی از کار، حوادثی است که در حین انجام وظیفه و به سبب آن برای بیمه‌شده اتفاق می‌افتد. مقصود از حین انجام ‌وظیفه تمام اوقاتی است که بیمه‌شده در کارگاه یا مؤسسات وابسته یا ساختمان‌ها و محوطه آن مشغول کار باشد و یا به دستور کارفرما، در خارج از محوطه کارگاه، عهده‌دار انجام ‌مأموریتی باشد.» آگاهی از مفهوم «حوادث ناشی از کار» از آن رو اهمیت دارد که بر اساس بند ۴ ماده ۸۰ قانون تأمین اجتماعی، «در مواردی که بیمه شده بر اثر حادثه ناشی از کار یا بیماری‌های حرفه‌ای فوت نماید»، بازماندگان او مستحق دریافت مستمری بازماندگان هستند و این مستمری بدون محدودیت‌های مربوط به سابقه‌کار بیمه شده متوفی، به بازماندگان پرداخت خواهد شد.

بنابراین، بازماندگان کارگرانی که در چنین حوادثی فوت کرده اند، ابتدا باید به ارتباط حادثه به وجود آمده با شغل کارگر توجه کنند. به عنوان مثال، مسئله آتش‌سوزی و فوت کارگر بر اثر آن، زمانی به عنوان «حادثه ناشی از کار» مد نظر قرار می‌گیرد که حادثه آتش‌سوزی، مستقیماً در ارتباط با شغل کارگر و نه عامل دیگری، روی دهد و باعث فوت وی شود. در غیر این صورت، به نظر می رسد که بازماندگان، بتوانند صرفاً بر اساس مقررات مربوط به پرداخت مستمری به بازماندگان بیمه شده متوفی، بر اساس سابقه پرداخت حق بیمه و … تقاضای پرداخت مستمری بازماندگان را به سازمان تأمین اجتماعی ارائه کنند. با این حال، نباید فراموش کرد که حق بازماندگان متوفی در دریافت دیه وی از مسئول یا مسئولان وقوع چنین حوادثی، محفوظ خواهد ماند. در صورتی که کارگر بر اثر چنین حوادثی دچار از کار افتادگی شود نیز، استحقاق وی برای دریافت مستمری ازکارافتادگی، به همین صورت بررسی می شود.

نکته چهارم : استفاده از مستمری بیمه بیکاری

مطابق ماده یک قانون بیمه بیکاری، «کلیه مشمولان قانون تأمین اجتماعی که تابع قوانین کار و کشاورزی هستند، مشمول مقررات این قانون می باشند.» بنابراین، کارگرانی که بر اثر حوادث پیش‌بینی نشده‌ای مانند آتش‌سوزی، بیکار می‌شوند و در زمان وقوع حادثه، بیمه تأمین اجتماعی هستند، استحقاق استفاده از مزایای بیمه بیکاری را، با در نظر گرفتن شرایط قانونی دارند. از آنجا که طبق ماده ۲ قانون بیمه بیکاری، «بیکار از نظر این قانون، بیمه شده‌ای است که بدون میل و اراده بیکار شده و آماده کار باشد»، کارگرانی که به علت وقوع حوادث پیش‌بینی نشده، مانند آتش‌سوزی، شغل خود را از دست داده باشند، می‌توانند از مزایای بیمه بیکاری استفاده کنند؛ چرا که وقوع حادثه پیش‌بینی نشده، ارتباطی به خواست و اراده آنها ندارد و بیکاری ناشی از این‌گونه حوادث، کاملا غیرارادی است. در این شرایط، کارگران بیکار می‌توانند با مراجعه به واحدهای بیمه بیکاری در ادارات کار، نسبت به برقراری مستمری بیمه بیکاری اقدام کنند. کارگران بیکار، برای اقدام در این زمینه، یک ماه فرصت دارند که در شرایط خاص، می‌توان مهلت مراجعه را به ۲ ماه افزایش داد. درخور ذکر است که استفاده کارگر از مستمری بیمه بیکاری، حق او را در بازگشت به کارش، پس از بازسازی کارگاه، از بین نمی‌برد.

منبع: خراسان

انتهای پیام/