"سردار شهید صفوی"، با مهندسی جنگ، مسیر بهشت را برای رزمندگان دفاع مقدس هموار کرد

به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، اصغر امینی از رزمندگان یگان مهندسی رزم در دوران جنگ تحمیلی بود، وی از معاونان سردار شهید سید محسن صفوی مسئول مهندسی وزارت سپاه در استان اصفهان بود. امینی که در بخش اجرایی مهندسی جنگ از جمله ایجاد سایت های موشکی نقش مهمی داشت در گفت وگویی با خبرنگار تسنیم در اصفهان به مناسبت برگزاری نخستین یادواره سردار شهید سید محسن صفوی و شهدای مهندس و مهندسی رزمی استان اصفهان، از اقدامات و خاطرات مهندسی جنگ گفت.

تسنیم: مهندسی در دوران دفاع مقدس به چه معنا بود و چه ملزوماتی نیاز داشت؟

امینی: هر کجا بخواهیم برویم باید یک راه و مسیر داشته باشیم، مهندسی در جنگ اولین کاری که می‌کرد آماده سازی راه بود تا امکان استقرار رزمندگان و انجام عملیات برای آنان، هم از نظر پشتیبانی و هم از نظر تدارکاتی و جابه جایی نیرو به خوبی فراهم شود.

پس از اتمام عملیات هم باید مسیری مناسب را فراهم می‌کردیم تا نیروها، زخمی‌ها، تسلیحات و دیگر امکانات به مکان مورد نظر بازگردانده شوند.

لودر، بولدوزر، گریدر، غلتک، کمپرس، بیل مکانیکی، جرثقیل و خودروهای سبک و سنگین از جمله امکانات و لوازم مورد نیاز برای یگان مهندسی جنگ بود که در دوران دفاع مقدس برای اقدامات رزمندگان این یگان از آنها استفاده می شد.

مهندسی جنگ از نیازهای اصلی جبهه و جنگ بود تا بتواند دیگر یگان های رزمی را برای انجام موفقیت آمیز مبارزه علیه دشمن بعثی پشتیبانی و همراهی کند.

تسنیم: نخستین وظیفه یگان مهندسی جنگ چه بود؟

امینی: رزمندگان مهندسی جنگ باید راه ها را آماده می‌کردند، ساخت سنگرهای مختلف از جمله تجمعی و نفراتی از بتونی گرفته تا فلزی، خاکریزها، پل ها، بیمارستان ها و درمانگاه ها هم از وظایف اصلی این یگان بود، این طور برایتان بگویم که نیروی پیاده فقط اسلحه دستش بود و توپخانه فقط تسلیحات را کنترل می‌کرد اما انجام تمام کارهای اصلی برای انجام یک عملیات از ایجاد راه خاکی و آبی تا قایق و دیگر امکانات برعهده مهندسی بود.

تسنیم:از مهمترین راه های آبی که یگان مهندسی در دوران دفاع مقدس ایجاد کرد کدام بود و چه ماجرایی داشت؟

امینی: در عملیات والفجر۸ مسیر آبادان به اهواز از طریق رودخانه بهمن‌شیر به طور کامل مسدود شد چون در حمله‌های هوایی دشمن بعثی پل فلزی روی این رودخانه هدف قرار داده و تخریب شده بود. در آن زمان چند پل فلزی روی رودخانه بهمن‌شیر داشتیم یکی نزدیک بیمارستان طالقانی آبادان، یکی روی ایستگاه ۷ آبادان، یکی نزدیک چوبیده و دیگری در حوالی دهانه خلیج فارس بود؛ بعد از  هدف قرار گرفتن این پل ها با بمباران هوایی دشمن، یگان مهندسی وارد عمل شد. آن زمان راهی به جز ایجاد خاکریز و یا پل خاکی نداشتیم که ماه ها به طول انجامید چون جزر و مد آب و شرایط جوی نامناسب مانع پیشرفت سریع کار می شد اما سرانجام موفق شدیم راه ارتباطی آبادان با فاو را ایجاد کنیم، راهی که دیگر جنگنده های دشمن قادر به تخریب آنها نبودند.

تسنیم:ایده اصلی ایجاد خاکریز در رودخانه بهمن‌شیر پیشنهاد چه کسی بود؟

امینی: سردار شهید حاج محسن صفوی این طرح را به پایگاه خاتم الانبیا مهندسی پیشنهاد داد و گفت ما می توانیم از سمت کارون آب رودخانه بهمن شیر را قطع کنیم و با ایجاد سدهای خاکی ارتباط را برقرار کنیم؛ به یاد دارم که این شهید بزرگوار این ایده کارگشا را نوشت و من خودم آن را به قرارگاه خاتم الانبیا بردم و نتیجه آن گرفتم و خدمت ایشان آوردم و همین شد که کار را شروع کردیم.

تسنیم: تحریم ها و کمبود امکانات آن دوران، چه قدر اقدامات مهندسی جنگ را تحت تأثیر قرار داده بود؟

امینی: من از کسانی بودم که وقتی وارد جنگ شدم، دیپلم ساختمان داشتم و کارهای اجرایی انجام می دادم و آمادگی ساخت جاده و راه های مختلف را داشتم، البته فقط دانش، کافی نبود و برای موفقیت امکانات و تجهیزات هم نیاز داشتیم اما رزمندگان یگان مهندسی از کمترین امکانات بهترین استفاده را می‌کردند، گاهی امکانات لازم را نداشتیم اما کارها را با کمترین هزینه و کوتاه ترین مسیر انجام می دادیم.

برای مثال خاک جاده های جنوب چرب بود و کوبیدگی به دست نمی آمد، ما هم برای رفع این مشکل با ایجاد ایستگاه‌های راه آهن از قطار برای ریختن مخلوط ریختن در جاده ها استفاده کردیم. از هرمزگان تا خرمشهر حدود ۱۵۰ کیلومتر راه بود که این کار با کمپرسی روزی دو سرویس امکان پذیر بود اما با ایده قطار این میزان روزانه به ۱۰۰ سرویس رسید. با ایجاد چند ایستگاه راه آهن در جاده خرمشهر برای انتقال مخلوط ها با قطار در جاده ها می توانستیم آنها را با لودر و بیل برای ساخت پل ها استفاده کنیم. به‌علاوه آن منطقه دارای ماسه‌های روان بود و خودروهای سبک قادر به عبور و مرور نبودند و ما با ایجاد راهی از جنس موکت روی شن ها، مسیر تردد خودروهایی از جمله آمبولانس را امکان پذیر می کردیم.

تسنیم: مؤثرترین اقدامی که در مهندسی جنگ تحمیلی انجام دادید و نتیجه آن ماندگار شد چه بود و در کدام عملیات؟

امینی: در عملیات خیبر و بدر بود که در حورالعظیم جاده های امام حسین (ع) و شهید همت را با کیلومترهای بالا ایجاد کردیم، این جاده ها حوالی رودخانه هایی بود که زمین آن باتلاق لجن و آب بود و شرایط ساخت و ساز را بسیار دشوار می‌کردند اما ایده های مهندسی جنگ مثل همیشه کارساز بود به این صورت که از نزدیکترین جای جزیره مناسب ترین نوع خاک را که بولدوزر بتواند روی آن برود و کوبیده شود می آوردیم و برای جاده سازی در این منطقه استفاده می‌کردیم.

یادم هست یک بار در دیداری با استادان دانشگاه تبریز که برای جاده سازی در منطقه دریاچه ارومیه به مشکل برخورده و هر راه ممکنی را امتحان کرده بودند از ما خواستند ایده دوران جنگ را روی این رودخانه پیاده کنیم. من داوطلب شدم و تعدادی از استادان و دانشجویان را به مناطق عملیاتی جنگ بردم و با چشم خود دیدند که چگونه می شود در جایی که زمین و آب لجنی است خاک بریزیم، بکوبیم و تخریب کنیم، رییس دانشگاه تبریز وقتی کار من را دید گفت: «ما هرچه قدر که تا حالا درس خوانده و کار انجام داده ایم مثل این بوده که ماستی را در کیسه ریخته و چکانده ایم و هیچ چیز در آن نمانده است.»

این افراد در ۱۰ روزی که با ما همراه بودند اذعان داشتند که بهترین نتیجه را از ایده‌های جاده سازی مهندسی جنگ در لجن زار گرفتند و برای ساخت جاده های مربوط به دریاچه ارومیه و حتی خلیج فارس با موفقیت پیاده کردند.

تسنیم:در ساخت سنگرها چگونه عملکردی در جنگ داشتید؟

امینی: آن زمان در سنگرهای تجمعی خیلی تلفات جانی داشتیم چون برای ساخت آن قبلا از الوار راه آهن و فلز استفاده می‌کردند اما ما در مهندسی جنگ با استفاده از چسباندن رینگ های بتونی به هم سنگرهای نفراتی را به صورت نیم قوس اجرا می‌کردیم که به نوعی ضد موشک و خمپاره بود، به این صورت که موشک و خمپاره هنگام اصابت به این سنگرها به طور انحرافی عبور می‌کرد و سبب برخورد مستقیم نمی شد، با ایجاد سنگرهای قوسی آمار تلفات جانی بسیار پایین آمد.

یک نوع سنگر هم می ساختیم که به آن شاخ بزی می‌گفتیم که مخصوص بچه‌های خط مقدم بود که با ایجاد دریچه هایی درون آن عبور و مرور رزمنده ها را آسان و میزان تلفات را پایین می‌آوردیم.

تسنیم:یگان مهندسی جنگ در کدام عملیات موفق تر عمل کرده بود؟

امینی: اقدامات مهندسی در عملیات خیبر، بدر، والفجر۸، کربلای ۴ و ۵ بسیار کارگشا و در موفقیت عملیات بسیار موثر بود. مثلا بعد از عملیات بدر در جزیره مجنون طرح شهید چمران را با ایجاد کانال های آبی بسیار بزرگی اجرا کردیم و جلوی نفوذ دشمن را گرفتیم، همین کانال ها که ایده بسیار خوبی بود، سبب شد در سال ۱۳۶۷ مانع ورود دشمن به اهواز شدیم. این نکته را هم بگویم که یگان مهندسی علاوه بر ایده پردازی های خود، از نمونه‌هایی که در خاک عراق موجود بود هم ایده می‌گرفت چون آنها از کشورهای مختلف الگوبرداری کرده بودند؛ یگان مهندسی جنگ بسیار هوشیار و کنجکاو بودند تا بتوانند بهترین و جدیدترین ایده‌ها را برای موفقیت عملیات پیاده کنند و هرکدام در مواردی خاص تخصص داشتند، مثلا بچه‌های جهادسازندگی در تخلیه آب بسیار ماهر بودند و در راهسازی خیلی کمک می‌کردند. بهترین کار ما این بود که جاده‌های مستحکمی بسازیم تا در تردد خودروها و آمبولانس ها مشکل نداشته باشیم.

تسنیم: اقدامات یگان مهندسی جنگ، در همه موارد سبب پیروزی عملیات می شد؟

امینی: در عملیات محرم بود که با وجود ایجاد سد خاکی در رودخانه دویرج برای عبور رزمنده ها، آنقدر شدت بارندگی زیاد شد که سد خاکی را از بین برد و عملیات با شکست مواجه شد و تعدادی از رزمنده هایمان هم شهید شدند.

تسنیم:از خاطره های مهندسی خود در دوران دفاع مقدس کدام را بیشتر به یاد دارید؟

امینی: خاطرات ناب دوران دفاع مقدس آنقدر زیاد است که حدوحساب ندارد اما یادم هست وقتی داشتیم بیمارستانی را در نزدیکی ایستگاه حسینیه در جاده خرمشهر ایجاد می‌کردیم که  در ۱۰ کیلومتری خط مقدم جبهه بود، مسئولیت کارگاه ایجاد این بیمارستان را فردی برعهده داشت به نام مهندس حجریان که فارغ التحصیل یکی از دانشگاه های آمریکا اما بسیار متعهد و معتقد بود. هواپیماهای دشمن گهگاهی از بالای سرمان عبور و اقدامات ما را رصد می‌کردند و یک بار که یکی از آنها بمب خوشه‌ای ریخت، این جوان تحصیلکرده خارج اما معتقد و متعهد، با اطمینان خاطر و مصمم گفت:«اگر صدبارهم اینجا را بمباران کنند من بازهم این بیمارستان را ایجاد می‌کنم.» این جوان متعهد و بااستعداد بعدها ناظر عالی سد کرخه در خوزستان شد و امروز هم در اصفهان با موفقیت فعالیت عمرانی خود را ادامه می دهد.

تسنیم:با توجه به اینکه شما از معاونان سردار شهید محسن صفوی بودید، از ویژگی های بارز در مهندسی جنگ و اقدامات مؤثر وی بگویید؟

امینی: مدیریت شهید صفوی این بود که همه جوانبی که در جنگ با دشمن نیاز بود تا سپاه اسلام را به موفقیت برساند بررسی و به طور دقیق اجرا می‌کرد. وی فردی عملیاتی بود و پیش از اینکه وارد مهندسی جنگ شود در امور اجرایی قبل از انقلاب فعالیت هایی علیه رژیم پهلوی انجام می‌داد. او در آن دوران در شاهین شهر هم مسئول کارگاهی بود که در آن پل های فلزی ساخته و نصب می شد و از آن زمان ایده پردازی های مناسبی داشت.

به یاد می آورم در دوران دفاع مقدس بیمارستانی به نام مقدس حضرت فاطمه زهرا(س) نزدیک فاو ساخته شد که آن هم ایده شهید صفوی بود و پزشکان می‌گفتند ما در این مکان  بهترین جراحی ها و درمان ها را می توانیم برای رزمندگان مجروح انجام دهیم، چون در مقابل موشک های دشمن ایمن بود.

از دیگر ویژگی های شهید صفوی این بود که تأکید داشت بچه‌ها از شرایط خانه و زندگی و همسر و فرزند خود اطمینان خاطر داشته باشد و با فراهم کردن شرایط لازم برای اهل خانه، بتوانند با خیالی آسوده در مهندسی حضور یابند و با ذهنی آرام ایده پردازی کنند.

ارتباط من از سال ۶۱ با حاج محسن برقرار شد و تا لحظه شهادت آن دلاورمردِ عرصه مهندسی جنگ همراه وی بودم. البته من در شلمچه مشغول انجام عملیاتی مهم بودم که خبر شهادت وی را شنیدم. شهید صفوی در هواپیمایی بر فراز یکی از جزایر خلیج فارس بود که با شلیک ضدهوایی دشمن به درجه رفیع شهادت نایل شد و آن لحظه بود که متوجه شدیم کسی را از دست داده‌ایم که همه چیز ما بود.

تسنیم:پیش بینی شما برای ارزیابی برگزاری نخستین یادواره شهید صفوی در اصفهان چگونه است؟

امینی: متأسفانه تا کنون به مهندسی جنگ بعد از دوران دفاع مقدس هیچ بهایی نداده بودند و کمتر برنامه‌ای با موضوع مهندسی جنگ برگزار کرده اند اما برگزاری این یادواره می‌تواند برای تجلیل از مهندسان جنگ و از آن مهمتر برای انتقال تجربه‌های ناب و کارساز مهندسی جنگ به نسل بعد از آن مؤثر باشد.

گفت وگو از سیده سارا اطهری

انتهای پیام/