سالروز شکست سپاه محمدعلی شاه به فرماندهی کنلل لیاخوف

به گزارش خبرنگار تاریخ خبرگزاری فارس امروز ۲۲ تیر ۱۳۹۷ خورشیدی برابر با ۲۹ شوال ۱۴۳۹ هجری و ۱۳ جولای ۲۰۱۸ میلادی است و رویداد‌های زیر به وقوع پیوست.

*شکست سپاه “محمدعلی شاه” به فرماندهی “کلنل لیاخوف” از مشروطه طلبان (۱۲۸۸ ش)

در پی اعمال مستبدانه محمدعلی شاه قاجار و سرکوب آزادی خواهان، تعدادی از مشروطه طلبان به فکر فتح تهران و سرنگونی شاه افتادند. از این رو به سمت پایتخت به راه افتادند و وارد شهر شدند.

پس از آن که نیروهای محمدعلی شاه، در نبردهای مختلف از قوای مشروطه شکست خوردند، سرانجام درگیری نهایی در تهران روی داد و مشروطه‏ طلبان به راحتی تهران را تسخیر کردند.

با ورود مشروطه ‏طلبان و آزادی‏خواهان به تهران، محمدعلی شاه قاجار که خود را در برابر آنان ناتوان دید به سفارت روسیه پناهنده شد. پس از آن، لیاخوف روسی فرمانده قزاقان نیز خود را به سپهدار اعظم، فاتح تهران تسلیم کرد و شمشیر خود را از کمر باز کرده، به عنوان تسلیم در مقابل وی بر زمین نهاد.

ساعت چهار بعدازظهر همان روز، جلسه مهمی شامل پانصد تن از نمایندگان مجلس، بزرگان پایتخت و آزادی‏خواهان معروف در بهارستان منعقد شد. این مجلس تاریخی که تحت عنوان مجلس عالی فوق العاده انعقاد یافت، محمدعلی شاه را که به سفارت روس پناه برده بود، از سلطنت عزل کرد و پسر دوازده ساله او، احمد میرزا ولیعهد را به سمت شاهنشاهی ایران اعلام کرد.

*ضد حمله ایران علیه عراق موسوم به عملیات رمضان – کربلای ۴ در بغداد (۱۳۶۱ ش)

هفتمین اجلاس سران کشورهای غیرمتعهد قرار بود در بغداد تشکیل شود و این کشور میزبان سران این جنبش در بغداد در اوایل دهه ۱۳۶۰ ش (۱۹۸۰ م) باشد. در این میان عراق به شدت می‏‌کوشید با آماده کردن تاسیسات و تهیه زودرس پیش‏نویس بیانیه اجلاس، کشورهای عضو را در مقابل یک عمل انجام شده قرار داده، با یک وجهه بین ‏المللی موثر، عنوان متجاوز را از خود دور سازد.

اما جمهوری اسلامی ایران با محل اجلاس مخالفت کرد و تلاش‏‌های وسیعی را جهت عدم برگزاری اجلاس در بغداد به انجام رساند زیرا شخصی همانند صدام حسین را که به اصول عدم تعهد پایبند نبود، شایستگی ریاست جنبش را نداشت. در این میان امنیت بغداد به عنوان محل تشکیل اجلاس هفتم سران مورد بحث قرار گرفت تا اینکه با عملیات نظامی ایران علیه عراق موسوم به عملیات رمضان – کربلای ۴ در ۲۲ تیرماه ۱۳۶۱ ش برابر با ۱۳ ژوئیه ۱۹۸۲ م و بمبارانِ بغداد توسط تیز پروازان نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، فشاهاری جدیدی بر بغداد وارد آمد و اعضای جنبش نسبت به امنیت پایتخت عراق مردد شدند. این فشار سرانجام بدین جا انجامید که سران عراق در مرداد آن سال، از میزبانی اجلاس سران انصراف داده و هند به عنوان میزبان جدید کنفرانس معرفی شد.

*رحلت فقیه جلیل و عالم بزرگوار، آیت اللَّه “سیدمحمد وحیدی شبستری” (۱۳۷۹ ش)

آیت اللَّه سید محمد وحیدی شبستری در سال ۱۲۹۵ ش (۱۳۳۵ ق) در شهرستان شبستر در استان آذربایجان شرقی و در بیت علم و تقوا زاده شد. وی پس از پشت سر گذاشتن دروس مقدماتی و دوره سطح، در ۱۸ سالگی راهی قم شد و همزمان با فراگیری سطوح عالیه، دروس فلسفه، کلام و عرفان را از حضرات آیات شیخ مهدی مازندرانی و میرزا محمدعلی شاه آبادی فرا گرفت.

آیت اللَّه وحیدی پس از فراغت از سطوح، یکسره به درس خارج فقه و اصول آیت اللَّه سید محمدحجت کوه کمره‏‌ای حاضر شد و به مدت هشت سال از درس ایشان بهره‌‏های فراوانی برد.

وی سپس بنا به دعوت مکرر مردم زادگاهش و دستور آیت اللَّه حجت به شبستر بازگشت و نزدیک به ده سال در آن سامان به خدمات بزرگ علمی و دینی پرداخت. آیت اللَّه وحیدی در ۳۷ سالگی به قم بازگشت و به تدریس خارج فقه و اصول و نیز شرکت در درس آیت اللَّه بروجردی مشغول شد.

معظم له که از آیت اللَّه حجت و سید ابوالحسن اصفهانی اجازه اجتهاد داشت، در نشر مذهب اهل بیت (ع) در استان‌‏های آذربایجان غربی و کردستان، کوششِ بسیار می‏‌نمود و علاوه بر تاسیس مساجد و حسینیه‌‏های فراوان در این دو استان، مبلغان بسیاری به آن سامان می‏‌فرستاد. آیت اللَّه وحیدی با آغاز نهضت اسلامی، همگام با دیگر مراجع تقلید به سخنرانی و صدور اعلامیه و پیام‏های متعدد پرداخت و نقش مثبتی ایفا کرد. از این فقیه فرزانه آثار متعددی بر جای مانده که حاشیه بر عروهُ الوثقی، حاکمیت پیرامون خاتمیت و رفع شبهات، پنجاه مجلس و شرح وسیلهُ النجاه، از آن جمله‌‏اند. سرانجام آن فقیه بزرگوار در ۲۲ تیرماه ۱۳۷۹ ش برابر با دهم ربیع الثانی ۱۴۲۱ ق در ۸۴ سالگی دار فانی را وداع گفت و در مسجد بالاسر حضرت معصومه(س) مدفون شد.

*درگذشت ابوالحسن علوی طباطبایی منتقد و مترجم و از فعالان مطبوعاتی (۱۳۹۰ش)

او متولد سال ۱۳۲۴ در شهر بروجرد و از نوادگان آیت‌الله العظمی بروجردی بود. علوی طباطبایی تحصیلات عالیه خود را در رشته زبان و ادبیان انگلیسی ادامه داد و موفق به اخذ مدرک کارشناسی شد و همچنین در رشته ارتباطات مدرک کارشناسی ارشد را دریافت کرد. او فعالیت مطبوعاتی خود را از سال ۱۳۴۴ با نوشتن نقد فیلم و ترجمه مقالات و مصاحبه برای نشریات آغاز کرد.

از جمله فعالیت‌های علوی طباطبایی می‌توان به ترجمه و تألیف ۲۰ کتاب‌ سینمایی از جمله «ایدئولوژی سیاسی و نیروی مقاومت تبلیغاتی در سینما»، «سینمای جنگی»، «فرهنگ فیلم‌نگاری»، «سینمای یاسوجیرو اوزو» و «سینمای داستانی جنگ، از کابوس تا حماسه» اشاره کرد.

همکاری به عنوان نویسنده برنامه‌های سینمایی در صداوسیما، همکاری با جشنواره فیلم فجر (۱۳۷۵-۱۳۶۲)، تدریس تاریخ سینما و تحلیل فیلم در مجتمع دانشگاهی هنر، مرکز اسلامی آموزش فیلمسازی، جهاد دانشگاهی (۱۳۷۷-۱۳۶۶)، عضویت در کمیته انتخاب و هیئت داوران جشنواره فیلم رشد (۱۳۶۶-۱۳۶۵) و عضویت در شورای بررسی فیلم مجامع فرهنگی و هنری (۱۳۶۶-۱۳۶۳) از دیگر فعالیت‌های او بود. مرحوم علوی طباطبایی سال ۱۳۸۸ در سومین جشن انجمن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران مورد تجلیل قرار گرفت. او همچنین عضو وبلاگ نخبگان خبرآنلاین بود و آخرین مطلب خود را ۳۱ فروردین امسال در وبلاگ خود منتشر کرد.

*درگذشت حمید سمندریان ، کارگردان و استاد پیشکسوت تئا‌تر ایران (۱۳۹۱ش)

حمید سمندریان در ۹ اردی‌بهشت سال ۱۳۱۰ در تهران زاده شد. فعالیت تئاتریش را حین تحصیل در دورهٔ متوسطه آغاز کرد. او در کلاس‌های تئاتر و هنرپیشگی حسین خیرخواه، شباویز و نصرت کریمی شرکت کرده‌است که زیر نظر عبدالحسین نوشین اداره می‌شد. سمندریان همچنین ویلون می‌نواخت و از شاگردان محمود ذوالفنون، برادر بزرگتر جلال ذوالفنون بود.

وی پس از اتمام دورهٔ دبیرستان به اروپا سفر کرد و در آلمان دورهٔ مهندسی شوفاژ سانترال را در دانشگاه صنعتی برلین گذراند اما بعد از آن به کنسرواتور عالی موسیقی و هنرهای نمایشی هامبورگ وارد شد.

برخورد با تئاتر آن‌قدر برایش جذاب بود که مجالی برای موسیقی نمی‌گذاشت و به همین دلیل برای همیشه از موسیقی خداحافظی کرد. سمندریان طی شش سال به صورت آکادمیک تحت آموزش ادوارد مارکس که یکی از استادان برجستهٔ تئاتر بود اصول و مبانی کارگردانی و بازیگری را آموخت و همزمان در آلمان به صورت حرفه‌ای مشغول به کار شد. وی پس از پایان این دوره به دعوت ادارهٔ هنرهای نمایشی دراماتیک ادارهٔ کل هنرهای زیبای ایران به کشور برگشت و به‌سرعت نمایشنامهٔ دوزخ یا در بسته اثر ژان پل سارتر را در تالار نوبنیاد همین اداره به روی صحنه برد و فعالیت‌های خود را به شکل پیوسته در عرصهٔ تئاتر ادامه داد؛ همچنین با همکاری مهدی فروغ به تأسیس هنرستان آزاد هنرهای دراماتیک که وابسته به هنرهای زیبای کل کشور بود دست زد.

پس از آن حمید سمندریان به دعوت مهندس هوشنگ، مهدی برکشلی و با همکاری مهدی نامدار دانشکدهٔ تئاتر دانشگاه تهران را بنیان گذاشتند و کار تدریس را بدون وقفه تا پایان عمر در دانشگاه‌های تهران و کلیهٔ دانشگاه‌های تئاتری ادامه داد. در سال ۱۳۷۳ به تأسیس کلاس‌های آزاد بازیگری و کارگردانی دست زد که هنرجویان بسیاری از آن‌جا دانش‌آموخته شدند و به عرصهٔ حرفه‌ای هنر وارد شدند.ایشان به دلیل بیماری سرطان کبد، صبح روز پنجشنبه ۲۲ تیر ماه ۱۳۹۱ دارفانی را وداع گفت.

*عده زیادی از روحانیون و وعاظ و مدرّسین حوزه علمیه مشهد که در قیام گوهرشاد مشارکت داشتند بازداشت شدند. (۱۳۱۴ ش)

در میان بازداشت شدگان آیت الله سید یونس اردبیلی – آیت الله آقازاده – آیت الله شیخ آقا بزرگ شاهرودی – آیت الله سید عبدالله شیرازی – آیت الله شیخ هاشم قزوینی و حجه الاسلام دستغیب بودند.

*وزارت امور خارجه اسناد و مدارک حقانیت ایران را نسبت به رود هیرمند به دولت افغانستان تسلیم نمود. (۱۳۳۴ ش)

**رویدادهای مهم این روز در تقویم هجری ( ۲۹ شوال ۱۴۳۹ )

رحلت فقیه بزرگ شیعه آیت‌‏اللَّه “آقا محمدباقر وحید بهبهانی” (۱۲۰۵ ق)

محمدباقر بن محمداکمل بهبهانی معروف به “وحید بهبهانی” در سال ۱۱۱۶ یا ۱۱۱۸ ق در اصفهان به دنیا آمد. وحید بهبهانی بعد از این که حوزه‏ اصفهان، پس از انقراض صفویه، از مرکزیت افتاد، به همراه برخی از علما و فقها به عتبات مهاجرت نمود.

آیت‌‏اللَّه وحید بهبهانی، کربلا را مرکز قرار داد و شاگردان بسیار مُبَرِّزی تربیت کرد. حضرات آیات عظام سیدمهدی بحرالعلوم، شیخ جعفر کاشف الغطاء، میرزا ابوالقاسم قمی (صاحب کتاب قوانین)، حاج ملامهدی نراقی، سیدعلی صاحب ریاض، میرزا مهدی شهرستانی، سیدمحمدباقر شفتی اصفهانی (معروف به حجت‏الاسلام) و میرزا مهدی شهید مشهدی، از آن جمله‌‏اند.

علاوه بر این، وحید بهبهانی در دفاع از اجتهاد و مبارزه با اخباری‏گری و تربیت گروهی مجتهد مبرز، تلاش پیگیری کرد و این سبب شد که او را «استادُ الکُلّ» خواندند. او تقوی را در حد کمال داشت و شاگردانش برای او احترام بسیار عمیقی قایل بودند.

نتایج کارهای آیت‏‌اللَّه بهبهانی را می‌‏توان بر دو محور برشمرد: اول بررسی کامل روایاتِ اخبار و احادیث و حاکم شدن باب اجتهاد و انسداد باب اخباری‏گری و ظاهرگرایى. دوم در مسیر تکامل قرار گرفتن فقه اجتهادی.

وحید بهبهانی از سال ۱۱۷۳ ق تا پایان عمر، مرجعیت و زعامت شیعیان را به عهده داشت و خدمات زیادی در این دوران به انجام رساند. حُسنِ تدبیر، مقام علمی و استعداد فوق ‏العاده و ذوق خاص ایشان در آن عصر، زبانزد خاص و عام بود، به گونه‏‌ای که از نوادر جهان اسلام به شمار آمده، خدمات و تلاش‏‌های علمی آن فقیه بزرگوار نقطه‏ عطف مهمی در تحول بحث‏‌های اصولی و اجتهادی محسوب می‌‏شد.

الاجتهاد و الاخبار، شرح مفاتیح فیض و… از جمله تالیفات این مرجع بزرگ شیعه می‌‏باشند. سرانجام این عالم ربانی در ۸۹ یا ۸۷ سالگی در کربلا به لقاءاللَّه پیوست و در حرم امام حسین(ع) به خاک سپرده شد.

*انعقاد عهدنامه گلستان میان روسیه و ایران پس از شکست ایران از روس(۱۲۲۸ ق)

عهدنامه‏ گلستان از نتایج جنگ‏‌های ده ساله‏ ایران و روسیه بود که به سبب بی‏‌کفایتی فتحعلی شاه قاجار به شکست ارتش ایران منجر شد. به موجب این عهدنامه، بخش‌هایى از سرزمین ایران در شمال غربی کشور از جمله گنجه، شیروان، باکو، داغستان و گرجستان تا دریای خزر به روسیه ضمیمه شد. در مقابل، دولت روسیه متعهد گردید که ولایتعهدی عباس میرزا را به رسمیت بشناسد.

با این حال، سیزده سال بعد در ۱۲۴۱ ق، بار دیگر روسیه به خاک ایران تجاوز کرد و مناطقی دیگر را اشغال کرد که این بار به انعقاد معاهده‏ی ننگین ترکمانچای انجامید. نتایج شوم این قراردادها در سال‏های بعد از آن، بیشتر دامنگیر ملت ایران شد.

**رویدادهای مهم این روز در تقویم میلادی ( ۱۳ جولای ۲۰۱۸ )

* آتش‌‏سوزی بزرگ شهر رُم پایتخت امپراتوری روم (۶۴م)

نرون امپراتور خون‏ریز و سفاک روم که در ۱۷ سالگی موجب قتل پدرخوانده‌‏اش شد، به مدت ۱۴ سال بر مسند امپراتوری تکیه زد. حکومت وی با وعده‏‌های طلایى آغاز شد اما از آنجا که مردی ضعیف‏ النفس و تحت تاثیر اطرافیان بود به دیکتاتوری روی آورد.

از حوادث مهم تاریخ حکومت نرون، وقوع آتش ‏سوزی در شهر رم بود که به دستور وی در تاریخ ۱۳ ژوئیه سال ۶۴م انجام گرفت. از آن جا که بسیاری از بناها در آن زمان از چوب بود، در مدت کوتاهی، قسمت اعظم شهر باستانی رُم، در کام آتش فرو رفت و عده زیادی از اهالی این شهر بزرگ کشته شدند.

این آتش‌‏سوزی همه شهر را فرا گرفت و مدت ۶ روز ادامه داشت به طوری که از ۱۴ محله شهر فقط ۴ محله باقی ماند. این آتش سوزی بهانه مناسبی به نرون امپراتور خون‏ریز روم داد تا با متهم کردن مسیحیان به دست داشتن در ایجاد حریق رُم، بیش از یک‏صد هزارتن از آن‏ها را قتل عام کند. دیکتاتور روم سپس طرح شهر جدیدی بر خاکسترهای شهر سوخته، ریخت اما چهار سال بعد از آن در ۸ اوت سال ۶۸م در پی قیام مردمی مجبور به خودکشی شد.

*تشکیل قدیمی‏ ترین ارتش جهان در سوئیس در دوره جدید (۱۴۰۰م)

در سیزدهم ژوئیه ۱۴۰۰م قدیمی‏ترین ارتش جهان که از بدو تأسیس تاکنون به همان صورتْ باقی مانده و حتی لباس‌‏های افراد آن نیز عوض نشده است، تأسیس شد. تعداد افراد این ارتش کوچک و منظم، ۸۳ نفر و از مردم سوئیس بود. این ارتش که همیشه نفرات آن سوئیسی هستند در این روز برای حفاظت رهبر کاتولیک‌‏هایِ آن روز شکل گرفت و هنوز هم پس از گذشت بیش از شش‏صد سال، وظیفه حفاظت از پاپ را در واتیکان برعهده دارند.

*روز استقلال “رومانی” از امپراتوری عثمانی (۱۸۷۸م)

کشور جمهوری رومانی با ۲۳۷/۵۰۰ کیلومتر مربع وسعت در جنوب شرقی اروپا، در غرب دریای سیاه و در همسایگی یوگسلاوی، اوکراین، مولداوی، بلغارستان و مجارستان است. جمعیت رومانی بیش از ۲۲ میلیون نفر بوده که بیشتر از تیره‏‌های رومانیایى و دارای مذهب ارتدوکس می‏‌باشند. پیش‏بینی شده است با توجه به رشد منفی جمعیت در این کشور، تا سال ۲۰۲۵ جمعیت رومانی کمتر از ۲۰ میلیون نفر باشد. پایتخت رومانی بخارست نام دارد و واحد پول آن لئو است. زبان رسمی مردم رومانی، رومانیایى و البته زبان مجاری نیز طرفدارانی دارد.

از شهرهای مهم آن یاشی، کلوژ و گالاتسی است. رومانی از قرن پانزدهم تحت سلطه عثمانی‏ها قرار داشت ولی در سال ۱۸۷۷ رومانی با روسیه در جنگ علیه عثمانی متحد شد و تا ۱۸۷۸ به این جنگ ادامه داد. در ۱۳ ژوئیه این سال و بر اساس مصوبه کنگره برلین، رومانی رسماً مستقل شد و سه سال بعد استقلال کامل و قطعی خود را به دست آورد. روز ملی رومانی نیز اول دسامبر می‌‏باشد.

انتهای پیام/