ولادت حضرت معصومه (ع) تا مهاجرت علما به قم در دوره قاجار

به گزارش خبرنگار تاریخ خبرگزاری فارس،  امروز ۲۴ تیر ۱۳۹۷ خورشیدی برابر با ۲ ذی القعده ۱۴۳۹ هجری و ۱۵ جولای ۲۰۱۸ میلادی است که رویداد‌های زیر به وقوع پیوست.

مهاجرت علما و مردم تهران به قم و آغاز هجرت کبری در جریان نهضت مشروطه (۱۲۸۵ش)

در ادامه نهضت مشروطه، پس از آن که خواسته‏‌های علما و مردم در مورد تاسیس عدالت خانه و اجرای قوانین اسلام و… عملی نشد، علما تصمیم گرفتند که به قم مهاجرت نموده و در حرم حضرت معصومه(س) تحصن کنند. درنهایت در ۲۴ تیر ۱۲۸۵ ش برابر با ۲۳ جمادی الاول ۱۳۲۴، حضرات آیات سید محمدطباطبایی و سید عبداللَّه بهبهانی در رأس یک گروه هزار نفری به سوی قم حرکت کردند و مهاجرت کبری را شروع نمودند.

همچنین شیخ فضل‏ اللَّه نوری، سه روز بعد با فراهم آوردن جمعیت بسیار زیاد، از تهران به قم هجرت نمود. این مهاجرت، موجی از یک قیام در سراسر کشور ایجاد کرد و علمای بزرگ زمان از قبیل آقانجفی اصفهانی و آخوند ملاقربانعلی زنجانی از روحانیون مشهور و متنفذ اصفهان و زنجان، به این تحصن پیوسته و روحانیون سایر شهرها با تلگراف‌‏های متعدد، در انجام خواسته متحصنین قم پافشاری نمودند.

در جایی که نهضت در اوج پیروزی قرار داشت و مظفرالدین شاه قاجار هم خواسته رهبران نهضت را پذیرفته بود، به واسطه دست‏های مرموزی که در جریان بود، اولین انحراف نهضت آشکار شد و عده‏‌ای از مردم، ناآگاهانه به سفارت انگلیس پناهنده شدند و در حیاط سفارت تحصن کردند.

تحصُّن بیش از بیست هزار نفر از مردم در سفارت انگلستان، هرچند در ظاهر به بهانه حفظ جان مردم صورت می‏‌گرفت ولی در واقع نوعی تعدّی از احکام اسلامی بود که استعمار پیر به دنبال آن بود. این انحراف بعدها تا آنجا کشیده شد که شیخ فضل‏ اللَّه را که خود، از رهبران مشروطه به شمار می‌‏رفت، به دلیل مخالفت با مشروطه غیرمشروعه، به جوخه دار سپردند.

سرانجام بر اثر فشار متحصنین، مظفرالدین شاه تمامی خواسته‌‏های آنان را پذیرفت و در ۱۴ مرداد ۱۲۸۵ش، طی فرمانی، ضمن عزل عین‏‌الدوله، صدر اعظم مستبد خود، دستور برگزاری انتخابات و تشکیل مجلس شورا را صادر کرد. در نهایت علما و مردم متحصن در قم، ده روز بعد از امضای فرمان مشروطه، با احترام به تهران بازگشتند.

*ترور روحانی مجاهد آیت‏ اللَّه “سیدعبداللَّه بهبهانی” یکی از سران اصلی مشروطیت (۱۲۸۹ش)

آیت اللَّه سیدعبداللَّه بهبهانی در اوایل قرن سیزدهم هجری شمسی در شهر نجف اشرف به دنیا آمد و تحت توجّهات پدر فاضل و مجاهدش، سید اسماعیل مجتهد بهبهانی، تحصیل علوم دینی را آغاز کرد. آقا سیدعبداللَّه، به زودی در حلقه درس عالم و فقیه بزرگ شیعه، حاج میرزا محمدحسن شیرازی معروف به میرزای بزرگ جای گرفت و به سرعت مدارج عالی علمی را پیمود.

آیت اللَّه بهبهانی قبل از انقلاب مشروطیت نیز از روحانیان و علمای مشهور ایران به شمار می‏‌رفت و در امور سیاسی دخالت داشت. وی با آغاز نهضت مشروطه، به صف مبارزان پیوست و با یاری و همکاری آیت اللَّه سیدمحمد طباطبایی، رهبری مشروطه‏ خواهان را به عهده گرفت.

آیت اللَّه بهبهانی در رهبری نهضت مشروطه، نقش بسزایی داشت و در این راه، زحمات فراوانی را متحمل شد. وی پس از به توپ بستن مجلس و پس از ضرب و شتم و اهانت به ایشان، به دستور محمدعلی شاه قاجار به کرمانشاه تبعید شد و پس از چند ماه راهی عتبات شد. آیت اللَّه بهبهانی پس از فتح تهران توسط مشروطه‏طلبان، به پایتخت بازگشت و از آن پس نفوذ فوق‏العاده‏ای در مجلس پیدا کرد.

میانه‏ روها که اکثریت مجلس دوم را تشکیل می‏‌دادند از بهبهانی پیروی می‏‌کردند که این امر خشمِ تندروان را برانگیخت و تصمیم به قتل آیت‏ اللَّه بهبهانی گرفتند. سرانجام با نقشه تندروها، در ۲۴ تیرماه ۱۲۸۹ ش برابر با نهم رجب ۱۳۲۸ ق، مزدوران به خانه این روحانی مجاهد رفته و با شلیک سه گلوله، وی را به شهادت رساندند. پس از شهادت ایشان، مجلس شورای ملی و بازار تهران تعطیل و عزای عمومی اعلام شد. بعدها پیکر آیت اللَّه بهبهانی به شهر نجف منتقل و مدفون گردید. گویند ترور این عالم مجاهد به تحریک «سیدحسن تقی‌‏زاده»بوده است.

رحلت حکیم و زاهد متالّه آیت اللَّه “سید موسی زرآبادی قزوینی” (۱۳۱۳ ش)

آیت‏ اللَّه سیدموسی زرآبادی در حدود سال ۱۲۵۶ ش (۱۲۹۴ ق) در قزوین به دنیا آمد. ایشان در قزوین و تهران از محضر حضرات آیات: میرزا ابوالحسن جلوه، میرزا حسن کرمانشاهی، شیخ فضل‏اللَّه نوری و… استفاده کرده و در علوم عقلی و نقلی به استادی رسید.

سید موسی در علوم غریبه یکی از استادان مسلم ومتبحر بوده است و در مراحل تقوی و تهذیب نفس و سلوک شرعی نیز از نخبگان عصر خود بود، لیکن استادان و مربیان او در این زمینه‏‌ها شناخته شده نیست. آیت‏‌اللَّه زرآبادی به همراه میرزا مهدی اصفهانی و شیخ مجتبی قزوینی خراسانی، سه رکن عمده مکتب تفکیک را در سده چهاردهم هجری تشکیل می‌‏دهند.

بر اساس این مکتب که ایشان از بزرگان آن است، ناب سازی و خالص ماندن شناخت‌‏های قرآنی و فهمیدن این شناخت‏‌ها و معارف به دور از تاویل و مخلوط شدن با افکار و نیز بر کنار از تفسیر به رای از اهداف آن به شمار می‌‏رود. آیت‌‏اللَّه زرآبادی سالیان متمادی به تدریس پرداخت و شاگردان فرهیخته‌‏ای پرورش داد که دانشمندان نام ‏آوری همچون شیخ مجتبی قزوینی، شیخ علی‏ اکبر اللّهیان تنکابنی، شیخ علی ‏اصغر شکرنابی و سید ابوالحسن حافظیان مشهدی و شیخ هاشم قزوینی خراسانی و… در محضر او به درجات بالای علمی دست یافتند. هم‏چنین حاشیه برمنظومه سبزواری و حاشیه بر شرح اشارات از جمله تالیفات ایشان است. آیت‏ اللَّه زرآبادی سرانجام در بیست و چهارم تیر ماه ۱۳۱۳ ش برابر با دوم ربیع ‏االثانی ۱۳۵۳ ق در ۵۹ سالگی به سرای باقی شتافت و در صحن امامزاده حسین قزوین به خاک سپرده شد.

*دکتر هوشنگ نهاوندی به جای دکتر علینقی عالیخانی به ریاست دانشگاه تهران برگزیده شد(۱۳۵۰ش)

*وزارت امور خارجه کلیه گذرنامه های دانشجویی را لغو کرد تا تدریجاً به جای آن گذرنامه عادی بدهد(۱۳۵۲ش)

*درگذشت مریم میرزاخانی، ریاضیدان نابغه ایرانی و استاد دانشگاه استانفورد (۱۳۹۶ ش)

مریم میرزاخانی، ریاضیدان نابغه ایرانی و استاد دانشگاه استانفورد متولد ۱۳ اردیبهشت ۱۳۵۶در شهر تهران است. 
وی در سال‌های ۱۳۷۳و ۱۳۷۴در زمان تحصیل در دبیرستان با کسب مدال طلای المپیاد ریاضی کشوری به المپیاد جهانی ریاضیات در هنگ کنگ و کانادا اعزام شد که در المپیاد ۱۹۹۵ کانادا علاوه بر کسب مدال طلا، حائز بالاترین امتیاز در بین دانش آموزان جهان شد. وی پس از اتمام تحصیلات متوسطه در دبیرستان فرزانگان تهران، تحصیلات کارشناسی خود را در رشته ریاضی در دانشگاه صنعتی شریف به پایان برد. میرزاخانی پس از پایان دوره کارشناسی برای ادامه تحصیل به دانشگاه هاروارد آمریکا رفت. وی در سال ۱۹۹۹میلادی زمانی که در دانشگاه ‘پرینستون’ به تحقیق و تدریس اشتغال داشت موفق شد راه‌حلی برای یک مشکل ریاضی پیدا کند.

ریاضیدانان مدت‌های طولانی بود که به دنبال یافتن راه عملی برای محاسبه حجم رمزهای جایگزین فرم‌های هندسی هذلولی بودند و در این میان مریم میرزاخانی جوان در دانشگاه ‘پرینستون’ نشان داد که با استفاده از ریاضیات شاید بتوان بهترین راه را به سوی دست یافتن به راه‌حلی روشن در اختیار داشت.  وی در سال ۲۰۱۴ به خاطر کار بر «دینامیک و هندسه سطوح ریمانی و فضاهای پیمانه‌ ای آنها» برنده مدال فیلدز شد که بالاترین جایزه در ریاضیات است. وی نخستین زن و نخستین ایرانی برنده مدال فیلدز است. میرزا خانی به دلیل بیماری سرطان در یکی از بیمارستان های آمریکا بستری بود و سرانجام در روز شنبه ۲۴ تیر ۹۶ درگذشت.

**رویدادهای مهم این روز در تقویم هجری ( ۲ ذی القعده ۱۴۳۹ )

وفات “ابن خزیمه” محدث و فقیه (۳۱۱ ق)

ابوبکر محمد بن اسحاق بن خزیمه معروف به ابن خزیمه، در سال ۲۲۳ ق متولد شد و از دوران جوانی برای کسب علوم مختلف دینی به سرزمین‏‌های دیگر سفر کرد. ابن‏‌ خزیمه سپس به تالیف کتب متعدد همت گماشت وآثار زیادی از خود بر جای گذارد. مهم‏ترین اثر چاپی او کتاب التوحید و اثبات صفات الرّب نام دارد که در زمینه‏ بحث‌‏های اعتقادی اسلام نگاشته شده است. ابن خزیمه در این کتاب مفصلاً عقاید خود را در باب یگانگی خداوند بر مبنای آیات قرآن مجید و روایات نقل شده از اهل بیت پیامبر گرامی اسلام بیان کرده و سپس صفات خداوند را شرح داده است. ابن خزیمه به هنگام مرگ، ۸۸ سال داشت.

*درگذشت “میرخواندخاوند شاه” نویسنده و محقق(۹۰۳ ق)

محمد بن برهان الدین خاوندشاه بلخی معروف به میرخواند در سال ۸۳۷ ق در بلخ به دنیا آمد. درجوانی به هرات رفت و در دستگاه وزیر امیرعلی شیر نوایى وارد شد واز کمک‏‌های وی برخوردار گردید. میرخواند از طرف “سلطان حسین بایقرا” به ریاست خانقاه منصوب گردید و به نوشتن تاریخ جامعی مأمور شد. نام این کتاب روضهالصفا می‌‏باشد که از آفرینش عالم تا جلوس سلطان حسین به تخت سلطنت را در بر گرفته است. میرخواند پس از یک بیماری طولانی، در سال ۹۰۳ ق در ۶۷ سالگی در خانقاه هرات درگذشت.

*ولادت حضرت معصومه(س) دختر گرامی امام موسی کاظم(ع)(۱۷۳ ق)

حضرت فاطمه‏ کبری دختر ارجمند امام موسی کاظم(ع)، ملقب به معصومه در شهر مدینه چشم به جهان گشود. مادر وی نجمه یا تکتم و خواهر امام رضا(ع) از یک مادر بود. آن حضرت از برادرش نقل روایت می‏‌کرد و فضل و کمال و علم او زبانزد خاص و عام بوده است. این بانو به برادرش امام رضا(ع) محبت زیادی داشت و پس از اعلام ولایت‌عهدی ایشان، به قصد زیارت برادر در مرو، به ایران وارد شد. چون به ساوه رسید بیمار گشت و از مسافتِ بین ساوه و قم پرسید. گفتند ده فرسخ است. دستور داد او را به قم ببرند. آن بانوی مکرّمه هفده روز در قم ماندگار شد و پس از آن جان به جان آفرین تسلیم کرد. حضرت فاطمه‏ معصومه(س) پس از حضرت زینب کبری(س)، فاضل‏ترین زن در میان معصوم زادگان است.

رویدادهای مهم این روز در تقویم میلادی ( ۱۵ جولای ۲۰۱۸ )

بمباران گسترده ژاپن توسط بمب افکن‏ های امریکا در جریان جنگ جهانی دوم (۱۹۴۴م)

 بمباران پرحجم و گسترده تأسیسات و شهرهای ژاپن توسط نیروی هوایى امریکا، که از ۱۵ ژوئیه ۱۹۴۴م آغاز گردید هزاران بمب افکن سنگین ب – ۲۹ امریکایی موسوم به “دژ پرنده” شرکت داشتند و تا شکست نهایی ژاپن و تسلیم این کشور، ژاپن را بمباران کردند. از نتایج هولناک این بمباران‌‏ها می‏‌توان، انهدام بیش از سه هزار کارخانه بزرگ و کوچک ژاپن و قتل عام ده‏ها هزار غیر نظامی را برشمرد.

ورود تفنگ ‏داران امریکایی به لبنان با درخواست رئیس جمهور این کشور (۱۹۸۵م)

در سال ۱۹۸۵م، مسلمانان لبنان علیه سلطه‏ خواهی و تلاش مسیحیان برای قبضه قدرت در لبنان قیام کردند و خواهان محدودیت این قدرت شدند. در این حال کامیل شمعون رئیس جمهور وقت لبنان که از سرکوب مخالفان خود ناتوان شده بود از ایالات متحده امریکا درخواست کمک نظامی کرد.

امریکا نیز با اعزام ناوگان هفتم و پیاده کردن تفنگ‏داران دریایى‏اش در خاک این کشور در پانزدهم ژوئیه همان سال، قیام مردم لبنان را سرکوب و نظام طایفه‏گری لبنان را از سقوط حتمی نجات داد. هرچند مداخله نیروهای امریکا در لبنان، موقتاً حکومت طرفدار غرب در این کشور را از خطر سقوط رهایى داد، ولی زمینه را برای اختلاف و دشمنی بین مسلمانان و مسیحیان و حتی بین خود مسیحیان فراهم ساخت و جنگ‏های داخلی ویرانگر و طولانی این کشور را در سال‏های بعد به بار آورد. در این میان، در جریان حملات چریکی مسلمانان لبنان، تعداد زیادی از تفنگ‏داران امریکایی نیز به هلاکت رسیدند.

*تصرف و اشغال بیت المقدس در فلسطین توسط سپاهیان صلیبی (۱۰۹۹م)

جنگ‏‌های صلیبی عنوان یک سلسله از جنگ‏‌هایى است که طی قرون یازده تا سیزده میلادی با تهاجم مسیحیان به سرزمین‏‌های اسلامی به وقوع پیوسته است. در این نبردها که به بهانه نجات قبر حضرت عیسی(ع) از دست مسلمین آغاز شد قتل و غارت و استثمار و استعمار مسلمین، هدف اصلی جنگجویان مسیحی بود.

در سال ۱۰۹۵م پاپ اوربانوس با شعار «این است اراده خدا»، نسبت به تصرف بیت ‏المقدس توسط مسلمانان، که از آنها به عنوان دشمن یاد نمود، اظهار نگرانی کرد و برای آزادسازی آنْ از یاران مسیح(ع) کمک خواست. از این‏رو، اولین جنگ صلیبی در نیمه اوت ۱۰۹۶م با شرکت اقوام اروپایى آغاز شد و مسیحیان به طرف فلسطین به راه افتادند.

آنان در مسیر خود پس از کشتار و قتل عام در شهرهای منطقه آسیای صغیر و به ویژه انطاکیه، به راه خود ادامه دادند. شهر بیت ‏المقدس در آن زمان در اختیار خلفای فاطمی بود و گرچه در ابتدای کار، دولت فاطمی به صلیبیون پیشنهاد دوستی داد اما آنها که برای قتل و غارت و تصرف آن شهر حرکت کرده بودند ضمن رد این پیشنهاد، خود را به آن منطقه رساندند.

در این هنگام، اردوی چهارصد هزار نفری مسیحیان برای تسلط بر بیت‏ المقدس آماده می‌‏شدند و درخواست کمک والی این شهر از مصر به عنوان مقر خلفای فاطمی به جایى نرسید. صلیبیون حدود ۴۰ روز به محاصره شهر ادامه دادند و سرانجام پس از چند حمله، موفق شدند بخشی از دیوار دفاعی شهر را ویران نموده و پس از فرار مدافعین آن، سربازان صلیبی وارد شهر شدند.

در نهایتْ در روز ۱۵ ژوئیه ۱۰۹۹ بیت‏ المقدس سقوط کرد. مردم شهر تسلیم شدند و پرچم امان فرمانده صلیبی‌‏ها برافراشته شد، اما سربازان مسیحی بدون توجه به این مسئله آنچنان قتل و غارت و کشتاری به راه انداختند که همه مورخین، اعم از مسیحی و مسلمان، به آن اذعان نموده‌‏اند. در جریان این حمله وحشیانه در مسجدالاقصی بیش از هفتاد هزار نفر به قتل رسیدند و این آغازی بود بر تسلط مسیحیان بر اولین قبله مسلمین.

انتهای پیام/