ابولفضل خدائی: این روزها خروج پاتریوت های آمریکا از عربستان بسیار زیاد در رسانه های خبری جهان سر و صدا به پا کرده است، عمده تحلیل ها بر مدار این می چرخد که امریکا دیگر مانند سابق ایران را تهدید نمی داند، و برخی دیگر معتقدند که آمریکا در حال تنبیه نفتی عربستان است. در همین باره علی اصغر زرگر به خبرآنلاین گفت: در روزهای اخیر اخباری مبنی بر خروج سامانه های ضدموشکی پاتریوت آمریکا از عربستان انتشار یافت. علاوه بر این گفته شده که ایالات متحده آمریکا ده‌ها پرسنل نظامی خود را که بعد از حمله به تأسیسات نفت سعودی به این کشور ارسال شده بود از عربستان خارج می‌کند که روزنامه وال‌استریت‌ژورنال این تصمیم را به منزله پایان تقویت نظامی آمریکا در عربستان سعودی برای مقابله با ایران دانسته است.

بر سرعقل آوردن سعودی

این کارشناس روابط بین الملل درباره تصمیم ایالات متحده آمریکا عنوان کرد: «اولین دلیل را شاید بتوان در موضوع نفت تفسیر کرد. در همین راستا ایالات متحده آمریکا اخیراً سعی داشته با فشار بر دو کشور عربستان سعودی و روسیه بتواند عرضه نفت را کاهش دهد تا قیمت آن مقداری متعادل تر شود که در ادامه با مقاومت این دو کشور مواجه شد. آنها با بودجه هایی که تنظیم کرده بودند بر این باور بودند که می توان کاهش قیمت نفت را با افزایش تولید و عرضه جبران کنند که در ادامه نتیجه کاملا برعکس شد که ریاض و مسکو در این بین متحمل ضررهای زیادی شدند که روی ایالات متحده آمریکا نیز به عنوان کشوری صادر کننده اثراتی گذاشته است. در نتیجه می توان پیش بینی کرد که اقدام آمریکایی ها در خروج سامانه های پاتریوت و نیروهای نظامی در این راستا بوده که بتوانند مقام های سعودی را سر عقل آورده تا آنها در حوزه انرژی مانند تولید و عرضه نفت با ایالات متحده آمریکا همکاری و عملکرد بهتری داشته باشند.

کاهش هزینه ها / پای تنگه هرمز در میان است؟

زرگر با تاکید بر تنبیه عربستان از سوی آمریکا ادامه داد: «عامل بعدی می تواند در راستای کاهش هزینه های ایالات متحده آمریکا باشد. این کشور به خوبی می داند که اقتصادش در شرایط کنونی و با همه گیری ویروس کرونا کوچک تر خواهد شد و میزان بدهی هایش نیز متعاقبا افزایش خواهد یافت. معضل بیکاری و مشاغل از دست رفته نیز می تواند تا چند سال این کشور را درگیر خود کند. بنابراین یکی دیگر از عواملی را که در این زمینه می توان بررسی کرد میزان کاهش تعهدات ایالات متحده آمریکا نسبت به کشورهای منطقه و متمرکز شدن آنها بر حوزه شرق دور و به طور خاص کشور چین و تهدیدهای آن است. انرژی در حوزه خلیج فارس، به ویژه در تنگه هرمز با توجه معضلاتی چون رکود اقتصادی، کاهش قیمت نفت و عرضه بیش از حد در بازار اهمیت امنیتی خود را از دست داده است. به نظر می رسد عرضه نفت تا آنجایی افزایش یافته است که اگر تنگه هرمز هم بسته شود در کوتاه مدت تأثیری بر قیمت و ایجاد بحران های عظیم در موضوع انرژی نخواهد داشت. چنین عواملی سبب شده تا نگاه به شرق در سالهای اخیر در ایالات متحده آمریکا تقویت شود. در آن سو چین نیز دغدغه های خاص خود را دارد و اخیراً اعلامیه ای از سوی مقام های چین منتشر شده بود که در رسانه ها بازتاب چندانی نداشت اما از این نکته حائز اهمیت است که در این اعلامیه عنوان شده بود که چین باید برای اتفاقات آینده و حتی برای چالش نظامی با ایالات متحده آمریکا نیز آمادگی داشته باشد. این موضوع بیانگر این است که مرکز استراتژیک به علاوه چالش ها و تهدیدها برای آمریکا از منطقه خلیج فارس فاصله گرفته و به سمت شرق دور متمرکز شده است.

به طور “خاص” ایران؟

این کارشناس خاورمیانه در پاسخ به اینکه آیا تنش میان واشنگتن و تهران در این مساله دخیل است گفت: «کاستن از سطح تنش ها می تواند عامل مهم دیگر باشد؛ به نظر می رسد واشنگتن به این قضیه پی برده است که کاهش نیروهایش در منطقه منجر به کاهش تنش ها با کشورهای منطقه یعنی به طور خاص با ایران خواهد شد. در واقع می توان اقدام آمریکا را چراغ سبزی به ایران به منظور اطمینان خاطر تهران دانست. آمریکایی ها در واقع می خواهند نشان دهند که نه تنها درصدد تقویت نیروهایشان در منطقه نیستند بلکه خواستار کاهش نیز هستند تا در آن سو به ایران نیز سیگنال بدهند که در کوتاه مدت هیچ خطری ایران را تهدید نخواهد کرد. در این سو جمهوری اسلامی ایران نیز هیچگاه به دنبال جنگ نبوده و در تلاش است در منطقه و خلیج فارس باعث تحریک ایالات متحده آمریکا  نشود و اجازه دهد که واشنگتن راه حل نهایی و مسالمت آمیز را پیدا کند. آمریکا حتی سعی داشته نیروهای خود را در عراق کاهش دهد و به نوعی با نیروهای مردمی آن کشور نیز کنار بیاید. همانگونه که اشاره شد اخیراً نیز آنها نشان داده اند که به دنبال افزایش نیروی نظامی و درگیری در خلیج فارس نیستند.

در این بین شاید تکاپوی آمریکایی ها برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران را در تضاد با این مورد دانست؛ اما این موضوع را باید به صورت جداگانه بررسی کرد. واشنگتن در این مساله به دنبال بستن راه رقبای خود یعنی چین و روسیه است. این دو کشور دو منبع اصلی و مهم برای خرید سلاح های سنگین، مدرن و حتی تکنولوژی برای ایران به شمار می روند و واشنگتن در این راستا به دنبال سد راه ایران با این دو کشور برای تبادل دانش و تجربیات در زمینه تسلیحات و تکنولوژی های مختلف است. ضمن اینکه این موضوع ارتباط آنچنانی با چالش های آمریکا با ایران در منطقه نمی تواند داشته باشد. در خصوص وتوی قطعنامه از سوی دو کشور چین و روسیه نیز بحث های حقوقی متفاوتی مطرح است. ممکن است در صورت وتوی این قطعنامه آمریکا ممکن است فشار بر کشورهای اروپایی برای فعال شدن مکانیزم ماشه را دنبال کند.با وجود چالش های موجود پکن و مسکو با واشنگتن به نظر نمی رسد آنها تن به خواسته آمریکا دهند؛ اما نکته ای را که در اینجا باید مورد توجه قرار داد تحریم های کنونی ایالات متحده آمریکا علیه ایران و تداوم آن است که بسیار سخت تر و شدیدانه تر از قطعنامه هایی است که در سازمان ملل متحد علیه ایران تصویب شده بود.