«شما», شبکه‎ای برای ایجاد رقابت در شبکه‌های استانی/ لزوم تفاوت ماهیت شبکه در عین شباهت ساختاری

خبرگزاری تسنیم ـ محمد حسین زاده – کارشناس ارشد رسانه: تنوع رسانه‎ها و وسایل ارتباطی و نحوه ارائه محتوا در عصر حاضر به قدری زیاد شده است که برای استفاده از آنان، گزینه‎های مختلفی برای همگان مطرح است. از شبکه‎های تلویزیونی و رادیویی گرفته تا شبکه‎های اجتماعی و سرویسهای OTT. به سراغ هر کدام از آنان هم که می‎رویم ، شاهد ابزار‎ها و وسیله‎های مختلفی می‎شویم که در عین شباهت به یکدیگر، در ماهیت خود تفاوتهایی دارند که موجب جذب مخاطب خاص خود می‎شوند. این موضوع از آنجا نشأت می‎گیرد که در قرن ۲۱ ، در کنار توجه به افزایش مخاطب عام برای رسانه‎ها، جذب مخاطب خاص، ‎فعال و کنشگر نیز مورد توجه آنان است. به عنوان مثال در شبکه‎های اجتماعی، ‎برنامه‎های مختلفی با کارکردهای ظاهراً شبیه به هم در حال فعالیت و رقابت با یکدیگرند. اما هر کدام از آنان دارای ویژگی‎های منحصر به فردی هستند که مخاطبان خود با توجه و به کارگیری آن مشخصات، ‎اولویت خود را استفاده از این برنامه یا برنامه دیگری قرار می‎دهند.

شبکه‎های تلویزیونی هم از این قاعده مستثنی نیستند. به ظاهر شاید از میان بیش از ۳۰ هزار شبکه ماهواره‎ای که در سراسر دنیا مشغول فعالیت و تولید و پخش برنامه‎های تلویزیونی هستند، ‎کمتر از ۵ درصد آنان مخاطبان گسترده، ‎عام و منطقه‌ای دارند و عمده آنان در عین توجه به فراگیری در جذب مخاطب، ‎بر اساس نیاز مخاطبان خاص خود اقدام به برنامه‌سازی می‎کنند. به نحوی که برای موضوعات مختلفی همچون: موسیقی، ‎مد و لباس، ‎آرایش، ‎طلا و زیور آلات و … شبکه‎های تلویزیونی ماهواره‌ای در حال برنامه‌سازی هستند و در این شرایط فعالیت چند شبکه عمومی، ‎مخاطبان را ارضاء نمی‌کند.

در شرایطی که تنوع، ‎رقابت و فراگیری سه ویژگی اصلی انقلاب دیجیتال در عصر حاضر محسوب می‎شوند، ‎رسانه ملی به عنوان بزرگ‌ترین دستگاه فرهنگی کشور و متولی تولید و پخش برنامه‎های تلویزیونی و رادیویی در جمهوری اسلامی، نقش بسیار خطیر و پر اهمیتی را بر عهده دارد.

موقعیت جغرافیایی ایران، ‎تنوع آب و هوایی و اقلیمی، ‎حضور اقوام مختلف در کنار یکدیگر، ‎همه و همه، ‎از جمله عواملی هستند که پرداخت به آنها یکی از اصلی‌ترین مؤفه‎های مأمویت رسانه‌ای است که آن را ملی می‎نامیم.

لذا سازمان صدا و سیما طی سالیان گذشته به منظور توجه به این مهم، ‎در تمامی استانهای کشور اقدام به راه‌اندازی شبکه‎های تلویزیونی و رادیویی کرد که یکی از اقدامات شایسته و اثرگذار این سازمان در خصوص توجه به اقوام، ‎زبان، ‎ظرفیتها، استعداد‎ها و توانمندی‎های استانی بوده و هست.

با توجه به اینکه شبکه‎های استانی صدا و سیما به صورت منطقه‌ای و استانی اقدام به تولید و پخش برنامه‎های تلویزیونی می‎کنند، ‎حضور شبکه‌ای برای پخش تولیدات برتر مراکز استانها به صورت سراسری و ایجاد رقابت سالم و هم‌افزا در میان آنان، ‎در کنار تولید برنامه‎های جذاب تلویزیونی در تراز شبکه‎های پر مخاطب ملی، ‎با هدف ارتقاء سرمایه اجتماعی و تعمیق هویت و وحدت ملی، ‎می‎توانست ظرفیتی برای جذب مخاطبان در سراسر کشور باشد.

شبکه تلویزیونی شما با شعار «شبکه شما، ‎شبکه مردم ایران» در مرداد ماه ۱۳۹۰ شروع به فعالیت کرد. با آغاز فعالیت این شبکه، ‎تکاپویی در میان شبکه‎های استانی شکل گرفت تا با ساخت برنامه‎های جذاب و دیدنی، ‎تولیدات خود را از طریق یک شبکه سراسری برای تمامی مردم ایران به نمایش گذارند. تولید مستند‎های جذاب از مناطق مختلف کشور با موضوع معرفی جغرافیایی در کنار نمایش آداب و رسوم اقوام، ‎یکی از دستاوردهای این شبکه تلویزیونی بود.

همچنین نمایش رقابت‎های ورزشی استانی (به ویژه مسابقات فوتبال لیگ برتر میان تیم‎های استان ها) ‎که در شبکه‎های سراسری معمولاً مغفول واقع می‎شوند ‎و یا پخش موسیقی‎های محلی و سنتی ایران که موجب احیاء و توجه بیش از پیش به آنان می‎شد، ‎از جمله ظرفیت‎های این شبکه تلویزیونی به شمار می‎آمد.

در پایان سال ۱۳۹۴ ‎و بر اساس تصمیم مدیران وقت رسانه ملی، ‎مقرر شد فعالیت این شبکه، ‎متوقف و تولید و پخش برنامه‎های جذاب آن به شبکه‎های دیگر سپرده شود. پس از گذشت حدود پنج ماه از تعطیلی شبکه، ‎بر اساس جدیدترین نظرسنجی‎های انجام شده توسط مراکز تحقیقاتی وسنجش افکار، ‎شبکه تلویزیونی «شما» با احراز رتبه ششم در میان ترجیحات مخاطبان و بینندگان نسبت به شبکه‎های تلویزیونی، ‎موجب شد تا سازمان صدا و سیما برای پاسخگویی به نیاز مخاطبان خود، ‎اقدام به راه اندازی مجدد شبکه «شما» کند. راه اندازی مجدد این شبکه می‎تواند فرصتی جهت ایجاد شبکه‌ای تراز برای نمایش تولیدات متنوع و متکثر و فاخر استانها و نیز ترویج موضوعاتی چون گردشگری و زیارت و توریسم از طریق معرفی نقاط دیدنی مناطق مختلف کشور و حمایت از صنایع کوچک و متوسط استانها در راستا تحقق اقتصاد مقاومتی با بهره‌گیری از ساختار‎های نوین برنامه‌سازی و چینش کنداکتوری جذاب و دیدنی  باشد.

اقوام ایرانی یکی از عناصر کلیدی و با اهمیت پیکرۀ تمدن و فرهنگ اصیل ایرانی هستند که وجودشان زیبایی و غنای خاصی به این فرهنگ و تمدن افزوده است. حضور هزاران سالۀ اقوام ایرانی در این آب و خاک و وجود تنوعی از زبان‌ها و گویش‌ها و مذاهب، فرصتهای زیادی را برای تمدن ایرانی مهیا کرده است. موضوع اقوام ایرانی همچون هر پدیدۀ اجتماعی و فرهنگی دیگری می‌تواند و باید مورد توجه شایستۀ برنامه‌ریزان حوزه رسانه  قرار گیرد و با نگرشی علمی و چندجانبه و با تجربه‌اندوزی از تجارب پیشین، مسائل و مشکلات مرتبط با این حوزه، اهتمام ویژه ای در این زمینه داشته باشند.

شبکه «شما» با توجه به اهمیت این موضوع می‎تواند گامهای بلندی را در جهت حفظ امنیت ملی و همگرایی اقوام ایرانی در سایه توجه به فرهنگ‎ها و خرده فرهنگ‎ها و وحدت میان مسلمانان بردارد. امید است سیاست‎ها و فعالیت‎های جدید صدا و سیما در تولید و پخش برنامه‎های تلویزیونی و تنوع در رویکرد شبکه‎های قدیمی و جدید ‎به نحوی باشد که موجب رضایت مخاطبان عام و خاص سراسر کشور و حتی مخاطبان خارج از کشور شود.

انتهای‎پیام/