ورود "فرابورس ایران" به ۸ سالگی

هشت سال پیش در چنین روزی “فرابورس ایران” متولد شد. بازاری که این روزها ارزش آن به بیش از ۵۴۰ هزار میلیارد ریال رسیده است و در این سالها سهم زیادی را از اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی و واگذاریهای دولت به خود اختصاص داده است؛ به طوری که از زمان راه اندازی تاکنون حدود ۱۸۱ هزار و ۱۷۳ میلیارد ریال از کل واگذاریهای دولت از طریق فرابورس انجام شده که ۱۲.۷ درصد کل واگذاریها را شامل می شود.
بر این اساس باید گفت تاسیس و راه اندازی بازارهای خارج از بورس در قانون بازار اوراق بهادار (مصوب یکم آذر ۱۳۸۴ پیش بینی شده است و بر اساس بند ۸ از ماده یک قانون بازار اوراق بهادار، بازار خارج از بورس بازاری در قالب شبکه ارتباط الکترونیک یا غیرالکترونیک برای معاملات اوراق بهادار بر پایه مذاکره، معرفی شده است.
همچنین طبق ماده ۴ قانون بازار اوراق بهادار صدور، تعلیق و لغو فعالیت‌های بازارهای خارج از بورس بر عهده شورای عالی بورس نهاده شده است و در ماده ۲۸ این قانون نیز تاسیس بازارهای خارج از بورس همانند تاسیس بورس‌ها و نهادهای مالی منوط به ثبت نزد سازمان بورس و اوراق بهادار است و فعالیت آن‌ها تحت نظارت سازمان انجام شود.
بدین ترتیب به موجب دستورالعمل فعالیت بازارهای خارج از بورس، مصوب ۱۲ شهریور ۱۳۸۶ شورای عالی بورس و در اجرای بند ۵ ماده ۴ قانون بازار اوراق بهادار، شرکت فرابورس ایران در روز ۲۲ آبان سال ۸۷ در اداره ثبت شرکت‌ها و موسسات غیرتجاری تهران به ثبت رسید و پس از تدوین و تصویب دستورالعمل‌های مورد نیاز جهت پذیرش و دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات فرابورس و ایجاد زیرساخت‌های لازم، بازار فرابورس ایران در روز ششم مهرماه ۸۸ به طور رسمی فعالیت خود را آغاز کرد.
از سوی دیگر و جدای از موضوع راه اندازی و آغاز فعالیت رسمی فرابورس ایران در ششم مهرماه سال ۸۸، یکی دیگر از اتفاقات مرتبط با این بازار در روزجاری، راه اندازی تابلوی معاملات صندوق های قابل معامله یا همان ETF در ششم مهرماه سال ۹۲ است.
بر این اساس باید گفت صندوق‌های قابل معامله در بورس یکی از پرطرفدارترین نهادهای مالی هستند که رشد کاملا محسوس آنها پس از پیدایش، نشان از جایگاه ویژه این صندوق ها در بازارهای مالی جهان دارد. همچنین هدف از راه اندازی صندوق‌های سرمایه گذاری، جذب سرمایه‌گذاران غیرحرفه‌ای بازار سهام عنوان شده است و این صندوق‌ها گزینه مناسبی هستند برای گروهی از سرمایه‌گذاران که تمایل به حضور در بورس اوراق بهادار دارند، اما اطلاعات، فرصت و شناخت کافی نسبت به بورس ندارند.
افزون بر این صندوق‌های قابل معامله (ETF) نوعی از صندوق‌های جدید سرمایه‌گذاری هستند که امکان خرید و فروش واحد‌های آنها از طریق تابلوی بورس یا فرابورس وجود دارد و تفاوت اصلی این صندوق‌ها نسبت به صندوق‌های رایج، اینست که واحد‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری معمولی قابلیت خرید و فروش از طریق تابلوی بورس را ندارد. بعلاوه این که صندوق‌های قابل معامله در بورس، یکی از مهم‌ترین و منعطف‌ترین ابزارهای مالی هستند که در ۳۰سال گذشته در دنیا معرفی شده‌اند. سهام این صندوق‌ها همانند سهام عادی در بورس معامله می‌شوند و اجازه دارند در سبد متنوعی، اعم از سهام، اوراق قرضه و حتی مستغلات سرمایه‌گذاری کنند.
در خصوص تاریخچه راه اندازی و استفاده از صندوق های قابل معامله در بازارهای مالی دنیا نیز باید گفت به باور کارشناسان پس از معرفی صندوق های قابل معامله در بورس در سال ۱۹۹۳ میلادی، بازار جهانی این نوع صندوق ها، رشد فزاینده ای را به ویژه در سالهای گذشته تجربه کرده است. به عنوان مثال در ۹ ماه اول سال ۲۰۰۸ میلادی تنها ۳۲۸ صندوق جدید، سهام خود را به عموم عرضه کرده اند. در حالی که در سه ماهه پایانی سال۲۰۰۸، تعداد یک هزار و ۴۹۹ صندوق قابل معامله ایجاد شد که دارائی های تحت مدیریت آنها ۷۶۴ میلیارد دلار است. همچنین تا این زمان ۸۶ مدیر در ۴۳ بورس، مدیریت این دارائی ها را بر عهده داشته اند که کشور آمریکا با ۶۸۱ صندوق فعال که دارایی تحت مدیریت آنها ۵۴۲.۲۶ میلیارد دلار است رتبه اول را دارد. پس از آن نیز اروپا با ۵۷۰ صندوق و ژاپن با ۶۰ صندوق قابل معامله در بورس، به ترتیب در رتبه های دوم و سوم قرار گرفته اند.

* مهدی حاجی وند
انتهای پیام/