آیا شرکتهای دانش‌بنیان در اقتصاد مقاومتی نقش دارند؟

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، دغدغه‌های اقتصادی رهبر معظم انقلاب طی سالهای متمادی به ابلاغ رسمی «اقتصاد مقاومتی» در سال ۹۲ منجر شد و در دستور کار قرار گرفت؛ در همین راستا سال ۹۵ نیز تحت عنوان «اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل» نامگذاری شد تا تلاشهای مسئولان در راستای اقتصاد مقاوم، وجه جدی‌تری به خود بگیرد. سیدعلی تهرانی، مدیر دفتر مدیریت پروژه (PMO) شرکت دانش‌بنیان صنایع ارتباطی آوا در یادداشتی نوشت:

اقتصاد مقاومتی سیاستی است که اگر به‌درستی انجام شود به بهترین نحو می‌تواند اقتصاد را از شرایط فعلی خارج کند و به توسعه و پیشرفت اقتصادی پایدارمنجر شود؛ اقتصاد مقاومتی در بیان مختصر، اقتصادی است درون زا، برون‌نگر، عدالت‌پایه، مردم‌محور و دانش‌بنیان که نسبت به تهدیدها، تغییرات و مخاطرات مقاوم بوده و نه‌تنها از جریانهای ناخواسته و منفی کمترین اثر را می‌پذیرد بلکه می‌تواند بر جریان‌سازی مثبت و مطابق با منافع ملی اثر بگذارد.

رهبر معظم انقلاب در سخنرانیهای گوناگون به تبیین این مفهوم پرداخته‌اند. ایشان معنای اقتصاد مقاومتی را چنین بیان کرده‌اند: «اقتصاد مقاومتى معنایش این است که ما یک اقتصادى داشته باشیم که هم روند رو به رشد اقتصادى در کشور محفوظ بماند، هم آسیب‌‌پذیرى‌‌اش کاهش پیدا کند؛ یعنى وضع اقتصادى کشور و نظام اقتصادى جورى باشد که در مقابل ترفندهاى دشمنان، که همیشگى و به شکلهاى مختلف خواهد بود، کمتر آسیب ببیند و اختلال پیدا کند.»

همچنین ایشان در جای دیگر این مفهوم را چنین معنا می‌کنند: «اقتصاد مقاومتى فقط جنبه‌ نفى نیست؛ این جور نیست که اقتصاد مقاومتى معنایش حصار کشیدن دور خود و فقط انجام یک کارهاى تدافعى باشد. نه، اقتصاد مقاومتى یعنى آن اقتصادى که به یک ملت امکان می‌دهد و اجازه می‌دهد که حتى در شرایط فشار هم رشد و شکوفایى خودشان را داشته باشند.»

اگر اثرگذاری و اثرناپذیری اقتصادی را یکی از شاخصه‌های حیات و قدرت یک کشور در عرصه بین‌المللی در نظر بگیریم؛ سیاست و چارچوبهای اقتصاد مقاومتی را می‌توان تا حد زیادی هم راستا با این شاخص و تکمیل‌کننده گسترش برد اثرگذاری همه‌جانبه ایران در آسیای جنوب غرب دانست؛ دستیابی به این هدف فقط با پیاده‌سازی اقتصاد مقاومتی در چارچوب علمی و با نگرش تکنیکی محقق خواهد شد.

واقعیت آن است که اقتصاد ایران امروز متأثر از مؤلفه‌های فراوانی است که برای عملیاتی کردن اقتصاد مقاومتی باید در آن تجدیدنظر شود و تنها با استفاده از اقتصاد دانش‌بنیان و با تزریق دانش به لایه‌های ضخیم اقتصاد بیمار ایران است که می‌توان تحقق اقتصاد مقاومتی را انتظار داشت. با روشن شدن مفهوم اقتصادمقاومتی و مؤلفه‌های آن، حال برای تبیین نقش شرکت‌های دانش‌بنیان جهت تحقق این اهداف، ابتدا باید مفهوم اقتصاد دانش‌بنیان مورد بررسی قرار گیرد و با روشن شدن ویژگیهای اقتصاد دانش‌بنیان، جایگاه و کارکرد شرکتهای دانش‌بنیان، به‌عنوان بنگاههای سیستم اقتصادی دانش‌بنیان جهت تحقق اقتصاد مقاومتی، روشن شود.

در عصر حاضر، اصطلاح اقتصاد دانش‌بنیان ــ که توسط OECD (سازمان همکاریهای اقتصادی و توسعه) مورد تأکید خاص در استراتژی توسعه‌ ملل قرار گرفته ــ گویای تأکید بر نقش دانش و فناوری در جریان توسعه‌ اقتصادی است. از این رو می‌توان گفت در اقتصاد دانش‌بنیان به دانش از نظر کیفی و کمّی، بااهمیت‌تر از گذشته نگریسته می‌شود. طبق تعریف این سازمان، اقتصاد دانش‌بنیان اقتصادی است که مستقیماً بر مبنای تولید، توزیع و مصرف دانش و اطلاعات قرار گرفته باشد. بسیاری از اقتصاددانان نیز بر این باورند که امروزه دیگر حجم سرمایه و اندازه‌ بازار در توسعه‌ اقتصادی ملل نقش اساسی ایفا نمی‌کند؛ بلکه این نقش را دانش و فناوری برعهده دارد.

نکته‌ای که باید همواره در نظر داشت این است که برای دستیابی به اقتصاد دانش‌بنیان، فقط تولید و توزیع اطلاعات و پرداختن به آموزش و پژوهش کافی نیست، بلکه نکته‌ مهم به‌کارگیری آنها در استفاده از منابع اقتصادی به‌صورت مستمر و پایدار است. به عبارت دیگر، کاربردی کردن دانش و استفاده‌ مؤثرتر از آن در گسترش ظرفیتها و ارتقاء درجه‌ بهره‌برداری از منابع است که تحقق یک اقتصاد دانش‌بنیان را ممکن می‌سازد؛ نقش شرکتهای دانش‌بنیان در این چارچوب قابل تعریف است.

اقتصاد واقعی ایران متشکل از بنگاههای کوچک و متوسطی است که برای رسیدن به خوداتکایی و فرهنگ مقاومتی نیازمند تقویت هستند و باید با ابزارها و چاشنیهایی تقویت شوند که بدون تحمیل هزینه برای صاحبان بنگاهها، ارزش افزوده و ثروت‌آفرینی داشته باشند؛ اقتصاد دانش‌بنیان و شرکتهای دانش‌بنیان به‌منظور هم‌افزایی علم و ثروت و توسعه اقتصاد دانش‌محور، تجاری‌سازی و با استفاده از حوزه‌های فناوری برتر به کمک اقتصاد  ایران می‌آید و می‌تواند با افزایش بهره‌وری، کشور را برای رسیدن به خوداتکایی آماده کند.

در ساختار اقتصاد دانش‌بنیان شرکتهای دانش‌بنیان به‌عنوان نقش محوری می‌توانند زمینه پویایی و انعطاف بالای اقتصادی را فراهم کنند. اگر شرکتهای دانش‌بنیان جدی گرفته شوند و از توسعه کمی و کیفی آنها حمایت شود، به‌واسطه ثروت آفرینی از طریق علم، اقتصاد کشور به شکوفایی حقیقی خواهد رسید.

بنابراین باید به این نکته تأکید کنم که  توسعه شرکتهای دانش‌بنیان نیاز به اعمال سیاستهایی ــ از جمله حمایت از ایده‌های نوآورانه و اعطای وام و تسهیلات ــ دارد. در این فرایند منابع اقتصادی برای رشد و توسعه جامعه در اختیار فعالیتهای دانش‌بنیان قرار می‌گیرد. محقق شدن  این امر نیز از طریق صندوق نوآوری و شکوفایی مورد انتظار است.

تولید کالاهای باکیفیت و قیمت مناسب، جلوگیری از خروج ارز و رسیدن به بالاترین سطح خودکفایی از دستاوردهای مهم شرکتهای دانش‌بنیان است که منجر به پیشبرد اهداف اقتصاد مقاومتی می‌شود.

انتهای پیام/*